Als er iemand in je omgeving overlijdt en je je erfgenaam, dan volgt de vraag over de erfenis aanvaarden. Of onder voorwaarden dat die wel positief is, want op schulden zit je niet te wachten. Een erfenis bestaat uit het gehele vermogen van iemand die is overleden. Dat betekent alle goederen, geld en schulden overgaan op de erfgenamen. Een erfenis wordt ook wel een nalatenschap genoemd, omdat het is wat de overledene nalaat.

Moet ik een erfenis aanvaarden?

Nee, dat hoeft niet. Je mag een erfenis ook verwerpen. Een erfenis aanvaarden kan door zuiver aanvaarden of beneficiair aanvaarden. Dat laatste betekent dat je de erfenis alleen aanvaardt als er een positieve nalatenschap is. Als er eenmaal een keuze is gemaakt dan kan deze keuze in principe niet meer worden herroepen. Belangrijk om dat vooraf te weten! Een keuze voor het al dan niet aanvaarden van een erfenis kun je pas maken na het overlijden van de erflater. Degene die gaat overlijden kan bij leven ook niet een bepaalde keuze afdwingen. Verder hoeven erfgenamen niet allemaal dezelfde keuze te maken. En het is niet mogelijk om gedeelte van de erfenis te aanvaarden en een ander deel niet. Het is alles of niets.

Een erfenis verwerpen

Je kunt een erfenis weigeren. Dat noemen we verwerpen. Je bent geen erfgenaam meer. Weet je zeker dat de nalatenschap negatief is, dan kun je deze verwerpen waardoor je de nalatenschap ook niet zelf hoeft af te wikkelen. Maar let op als je wil verwerpen en je hebt kinderen. Als een erfgenaam de nalatenschap verwerpt geldt plaatsvervulling, waardoor je kinderen in jouw plaats worden geroepen tot de erfenis.

Een erfenis zuiver aanvaarden

De meeste erfenissen worden zuiver aanvaard. Een erfenis zuiver aanvaarden betekent dat je alle goederen en schulden van de overleden persoon erft. De notaris zal bij het opmaken van een verklaring van erfrecht vragen op welke manier je de nalatenschap wil aanvaarden.

Soms gebeurt het zuiver aanvaarden van een erfenis ook onbewust. Dit kan ook blijken uit gedragingen van de erfgenaam. Bijvoorbeeld als je bezittingen van de overledene verkoopt of op de een of andere manier onttrekt aan eventuele schuldeisers.

Is er sprake van een negatieve nalatenschap en je hebt de erfenis zuiver aanvaard, dan zul je de schulden van de overledene uit eigen vermogen moeten betalen. Overigens is er wel een uitzondering, namelijk als je te maken krijgt met een onverwachte schuld. Daar kun je overigens niet zomaar een beroep op doen. Er moet sprake zijn van echt onverwacht wat betekent dat je de schuld niet kende en niet behoorde te kennen. Hieraan liggen strenge eisen ten grondslag, bijvoorbeeld bewijs dat je grondig onderzoek hebt gedaan. Daarnaast moet een verzoek bij de kantonrechter worden gedaan voor herziening. Hiervoor geldt een termijn van 3 maanden.

Zuivere aanvaarding blijft dus altijd een risico, al ken je iemand nog zo goed.

Een erfenis beneficiair aanvaarden

Beneficiair aanvaarden zou je kunnen zien als een middenweg tussen aanvaarden en verwerpen van de nalatenschap. Je aanvaard de erfenis maar tegelijkertijd verwerp je de erfenis als zou blijken dat er meer schulden zijn dan bezittingen. We noemen dit technisch ook wel aanvaarden onder het voorrecht van een boedelbeschrijving. Je mag niets van de bezittingen hebben totdat zeker is dat alle schulden zijn betaald.

In een kleiner aantal gevallen wordt een nalatenschap beneficiair aanvaard. Dat gebeurt vooral als minderjarige kinderen tot de kring van erfgenamen behoren. Minderjarige kinderen worden wettelijk beschermd en hebben niet de mogelijkheid om zuiver te aanvaarden. Als zij een nalatenschap aanvaarden, is altijd sprake van beneficiaire aanvaarding. Overigens hebben kinderen ook de mogelijkheid om de nalatenschap te verwerpen. Verder erven onder mensen die onder curatele staan en mensen in de schuldsanering of in faillissement altijd beneficiair.

Keuze maken

Als een erfenis wordt verworpen of beneficiair wordt aanvaard moet je naar de rechtbank om dit te regelen. Je vult een formulier in en stuurt dat naar de rechtbank in de plaats van de overledene. De kosten voor beneficiair aanvaarden van de erfenis bestaan uit griffierechten van 130 euro (2020). Dit formulier stuur je naar de Rechtbank in

TIP: zijn er meerdere erfgenamen? Verzamel dan alle getekende formulieren en stuur ze in één enveloppe. Er wordt dan één akte opgemaakt en je betaalt in dat geval één keer griffierechten. De gemaakte keuze wordt ingeschreven in het boedelregister. Dit is een openbaar en door iedereen te raadplegen register.

Termijn voor het maken van een keuze

In de wet is een termijn voor beraad opgenomen van 3 maanden. Binnen deze termijn kunnen schuldeisers van de erflater hun vordering niet verhalen op de goederen van de nalatenschap. Zij zitten dus even in de wachtkamer. Je kunt deze termijn gebruiken om een keuze ten aanzien van de nalatenschap te maken. Wil je de erfenis (beneficiair) aanvaarden of verwerpen. Het is een misverstand dat er aan het aanvaarden van een erfenis een wettelijke termijn van 3 maanden zit. Maar het is wel beter deze keuze niet te lang voor je uitschuiven. Je loopt dan namelijk het risico dat je de nalatenschap zuiver aanvaard doordat je jezelf als een ondubbelzinnig en zonder voorbehoud zuiver aanvaard hebbende erfgenaam gedraagt.

De Register Executeur helpt je graag

De keuze om een erfenis te verwerpen, zuiver of beneficiair te aanvaarden heeft vaak grote financiële gevolgen. Als Register Executeur help ik je graag verder.