Een executeur zorgt ervoor dat je nalatenschap zorgvuldig wordt afgewikkeld.
Veel mensen kennen de term ‘executeur testamentair’ en we horen die term nog regelmatig voorbij komen. Maar sinds 2003 is die term uit de wet gehaald en spreken sindsdien we over een executeur. Misschien is het niet fout om het te gebruiken, maar je zegt ook niet: “Ik ga naar de grutter”. Je zegt gewoon: “Ik ga naar de Albert Heijn”, of welke supermarkt dan ook. Dat voelt een beetje als hetzelfde.
In je testament kun je je wensen rondom het afwikkelen van je nalatenschap vastleggen. Regel je niets? Dan moeten je erfgeanemen na jouw overlijden samen de afwikkeling van je nalatenschap regelen. Dat kan gaan om de uitvaart, maar bijvoorbeeld ook over het verdelen van de inboedel of verkoop van je woning.
In je testament kun je daarom een executeur aanwijzen, die je laatste wensen zorgvuldig uitvoert. De executeur regelt de uitvaart, beheert het vermogen van de nalatenschapschap en betaalt de schulden. Verder brengt hij de nalatenschap voor de erfgenamen in beeld en doet hij de belastingsaangiften. Als alles is afgerond, zorgt de executeur ervoor dat de erfgenamen krijgen waar ze recht op hebben.
Kennis en ervaring zijn essentieel voor een vlotte en zorgvuldige afwikkeling van de nalatenschap.
“Een execteur is de butler van de erfgenamen
en bewaarder van de nalatenschap”
— Raymond Mars, Directeur Stichting RegisterExecuteur
Taak executeur
De taak van de executeur laat zich vergelijkender wijs omschrijven als butler van de erfgenamen en bewaarder van de nalatenschap.
Wat maakt de executeur butler van de ergenamen?
Het is een hardnekkig misverstand om te denken dat de executeur over de nalatenschap gaat. De executeur is degene die het voor de erfgenamen moet uitvoeren namens die erfgenamen. Hij of zij is dus eigenlijk “in dienst” van de erfgenamen en dient hun belangen. Daarom laat een executeur zich goed omschrijven als butler van de erfgenamen.
De executeur is bewaarder
De executeur moet goed op de nalatenschap passen. Het beheer van de executele kent vele facetten. Op het moment dat er dingen verdwijnen uit de boedel of delen die tot de onverdeelde nalatenschap behoren, verkeerd worden afgewikkeld, is de executeur persoonlijk aansprakelijkheid. Veel mensen weten dat niet en vatten de taak van executeur lichtvaardig op. Als familieleden in goede harmonie met elkaar omgaan, is dat prima, maar als er een zwart schaap in de familie zit, kan dat tot onaangename complicaties leiden.
Hoe wordt je executeur?
Het is zo dat een executeur sinds 2003 alleen nog benoemd kan worden in een testament. Voor 2003 kon het ook in een codicil, maar die mogelijkheid is vervallen. Als er nog een benoeming is voor die tijd, is die nog wel rechtsgeldig. Maar met een benoeming van executeur in een testament ben je er nog niet. Als de nalatenschap openvalt na een overlijden, zo noemen we dat, dan moet de executeur die is opgenomen in het testament zijn benoeming nog wel aanvaarden. Dat kan op twee manieren.
- Door een verklaring af te leggen of
- Door zich te al te gedragen als executeur.
Je gedraagt je als executeur door aan het werk te gaan. Wat is dan een handeling waardoor je je zo gedraagt? Het is vooral een juridische duiding. In de praktijk zul je dingen willen formaliseren in een verklaring van erfrecht, zeker als je niet tot de kring van erfgenamen hoort. Zo kun je ook aan derden laten zien dat je bevoegd bent om rechtshandelingen te verrichten. En vaak zuyllen partijen de verklaring van erfrecht als bewijsstuk willen zien. Denk aan banken, de makelaar, de woningontruimer, enz.
Ik merk in mijn praktijk als RegisteExecuteur dat mensen lichtvaardig de taak van executeur op zich nemen, zonder dat ze weten waar ze aan beginnen. Het is natuurlijk wel opstijgen, vliegen en veilig landen landen. Dus beginnen, handelen en tot een goede afronding komen en de nalatenschap verdelen. Als je er een keer er aan begonnen bent, moet je het afmaken ook. En vaak komen mensen er tijdens het vliegen achter dat het lastiger is dan het op voorhand leek.
Driesterren executeur
Je hebt verschillende executeurs. Er is maar een echte executeur die belast is met het beheer van de nalatenschap. Die taak kunnen we samengevatten door: de boedel conserveren en de schulden betalen. Daarbij zijn twee extra mogelijkheden. Als eerste kennen we de uitvaartexecuteur. Dat is niets meer dan een testamentaire last om de uitvaart te verzorgen. En de tweede is de afwikkelingsbewindervoerder. Dat is de zogenaamde driesterren executeur en dat is degene die de nalatenschap uiteindelijk tot verdeling brengt. Een driesterren executeur heeft een volledig mandaat om alles te regelen met betrekking tot de nalatenschap.
Drie soorten executeurs: wat houdt het in en wat zijn hun taken?
In je testament kun je een executeur benoemen die zorgt voor de afwikkeling van je nalatenschap. Je legt ook vast wat de bevoegdheden van de executeur zijn. Dit betekent dat je executeurs verschillende taken kunt geven. Er zijn drie soorten executeurs en die worden aangeduid met één, twee of drie sterren.
Eén ster executeur (de uitvaartexecuteur)
De één ster executeur is de begrafenisexecuteur. De naam doet het al vermoeden: de uitvaartexecuteur regelt de begrafenis of crematie en zorgt voor de asbestemming. Dit is de enige taak die deze executeur heeft. Vaak is dit een familielid. Als professioneel execteur raden wij altijd aan deze bevoegdheden aan een direct betrokkene te geven, tenzij dit aanleiding kan zijn tot onenigheid.
Tweesterren executeur (de beheersexecuteur)
De twee sterren executeur wordt ook wel de beheersexecuteur genoemd. De beheersexecuteur heeft de taak om de nalatenschap te beheren en de schulden te voldoen. Na het inventariseren van de bezittingen en schulden, regelt hij de administratie, doet de betalingen en informeert de erfgenamen. Hij maakt dus de boedelbeschrijving en zorg voor het in kaart brengen van de nalatenschap en zorgt voor het regelen van de eerste zaken.
De beheersexecuteur mag alleen de nalatenschap beheren, hij of zij mag de nalatenschap dus niet verdelen onder de erfgenamen!
Driesterren executeur (executeur-afwikkelingsbewindvoerder)
De driesterren executeur, de executeur-afwikkelingsbewindvoerder, heeft de meeste bevoegdheden van de drie. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder mag alles rondom de nalatenschap regelen. Dus bijvoorbeeld ook de verkoop van het huis. In tegenstelling tot de executeur-afwikkelingsbewindvoerder mag de beheersexecuteur de nalatenschap verdelen tussen de erfgenamen.
Is het vaak een familielid die executeur is?
Helaas wel. Ik zeg helaas omdat veel mensen in de executele die taak krijgen toegeschoven, vanuit beleefdheid ‘ja’ zeggen, maar op voorhand geen idee hebben wat ze moeten doen. Waar begin je en wat komt er allemaal op het pad komt tijdens het afwikkelen van een nalatenschap.
Valkuilen en risico’s
De executeur begint vaak maar gewoon met het verkopen van spullen uit de boedel. En hij verricht allerlei handelingen zonder dat hij eerst een inventarisatie heeft gemaakt. De eerste stap is een nulmeting: wat kan ik in deze boedel verwachten? De executeur begint met het opmaken van de boedelbeschrijving. Dat is de wettelijke taak. En je hoeft er echt geen uitgebreid juridisch epistel van te maken. We zeggen wel dat je proportioneel moet boedelen. Dus wat van belang is neem je op in de beschrijving en de rest laat je weg.
Daarnaast wil je ook wel een beetje de loop van de dingen kunnen bepalen. En het kan best zijn dat er bijvoorbeeld een fotoalbum in de boedel zit. Het is een waardeloos goed van onschatbare waarde, om zo maar even te duiden. Maar misschien is door de overledene bepaald dat dit fotoalbum ergens terecht moet komen. Dan moet je wel kunnen vaststellen dat het er was en dat het op de goede plek terecht is gekomen. Je aanvangsmeting doe je dus altijd in relatie tot waar je uit moet komen.
Het risico voor een executeur ligt in de echte waarde van de boedel. Dat moet je goed conserveren, daar moet je er echt wel goed op passen. Als er dingen verdwijnen, kun je als executeur persoonlijk daarvoor aansprakelijk worden gesteld.
Beleggingen en de eigen woning
Stel dat er een beleggingsportefeuille in de boedel zit en er komt een crash. Had je niet moeten optreden als executeur en het risico moeten signaleren en adresseren? Dat is het meest geëigende voorbeeld wat je daarmee aanneemt. De vraag is altijd wel heb je er als een goed bewaarder op gepast? Dat betekent dat je de rechthebbende zo snel mogelijk moet aanhaken met de vraag: wat gaan we hiermee doen? Zetten we het vermogensbeheer voort of is het dusdanig risicovol dat we de portefeuille verkopen en dat iedere belanghebbende zijn eigen weg gaat. Dat zijn thema’s die van groot belang zijn. Zo snel mogelijk overleggen met alle erfgenamen is dan wat je moet doen.
Dat is ook een andere kant van het verhaal. Als de executeur de woning moet verkopen om de hypotheek af te lossen, dan kan die dat niet zonder meer doen. Ook dan geldt dat hij in overleg gaat met de erfgenamen. Hij heeft een dubbele taak: hij moet het overleg initiëren en als iemand het er niet mee eens is, dan moet hij hem wijzen om de beslissing van de kantonrechter in te roepen. En doet de erfgenaam dat niet binnen een redelijke termijn, dan kan hij door. Dus twee proactieve houdingen: overleg initiëren en overleg wijzen dat als iemand er niet mee eens is, erop wijzen dat het anders kan.
En wat is dan een RegisterExecuteur? En wat is daaraan onderscheidend?
Wat een RegisterExecuteur is, kan het best worden weergegeven door een vergelijkend voorbeeld ……. Vroeger repareerden mensen zelf hun auto. Dat kon ook makkelijk, want die auto was niet zo complex. Tegenwoordig heb je allerlei electronica in zo’n auto zitten waardoor je een vakman nodig hebt.
Een nalatenschap is tegenwoordig helaas al snel complex. Particuliere boedels hebben hun complexiteit vaak in de nalatenschap zelf of in de erfgenamen die gerechtigd zijn tot de erfenis. Niet zelden raakt relaties tussen erfgenamen koel als geld en emotie bij elkaar komen. Bij nalatenschappen van ondernemers komt sowieso veel meer kijken. De RegisterExecuteur kan je ondersteunen bij de taak die je aanvaardt. En die heeft er ook de tools voor om de nalatenschap snel en vakkundig af te wikkelen. Dat scheelt niet jou alleen de risico’s die je met de uitvoering van je taak als exeuteur loopt, maar de RegisterExecuteur is ook thuis in de fiscaliteit. En het belangrijkste argument is dat het ook een ongelofelijke berg ergernis scheelt. De RegisterExecuteur wikkelt regelmatig nalatenschappen af en kent de weg die jij moet bewandelen.
Sandra helpt je graag. Je kunt alvast beginnen door ons e-book te downloaden met een concreet stappenplan hoe je begint met het afwikkelen van de nalatenschap. Wil je gelijk ondersteuning? Neem dan contact op door maken van een afspraak.