Beleggen in oorlogstijd

Alle ogen in de wereld zijn momenteel gericht op de oorlog in Oekraïne. Ook de financiële markten zijn in de ban van de Russische invasie. De verschrikkelijke oorlog in Oekraïne raakt velen. Het staat buiten kijf dat de inwoners van Oekraïne het meest leiden onder deze zinloze inval van Rusland. Veel landen reageren met hulp voor de Oekraïners en sancties tegen Rusland. Ook veel burgers dragen hun steentje bij. Ook mijn buren uit Polen zijn helemaal in de ban van de hulp aan Oekraïne. In dit artikel bespreken we de gevolgen van beleggen in oorlogstijd. Wat moet je weten?

De Russische president Vladimir Poetin heeft zijn agressie tegen Oekraïne geëscaleerd. In een duidelijke schending van het internationaal recht en de staakt-het-vuren-akkoorden van Minsk heeft hij de separatistische entiteiten in de Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk als “onafhankelijk” erkend en stuurt hij Russische troepen naar deze regio’s en de rest van Oekraïne. Hij stuurt nu aan op demilitarisatie van het land. En volgens een aantal experts stuurt hij aan op herstel van de oude Sovjet-Unie. Het Westen heeft gereageerd met sancties en waarschijnlijk volgens nog wel zwaardere maatregelen.

Onrust op de beurs

De Russische inval in Oekraïne op 24 februari heeft de financiële markten verrast en dit heeft de afgelopen dagen geresulteerd in heftige koersbewegingen. Na anderhalve week oorlogsvoering valt moeilijk in te schatten hoe dit zich de komende tijd zal ontwikkelen.De oorlog zorgt voor onrust bij beleggers. Financiële markten hebben altijd moeite om geopolitieke risico’s te waarderen omdat ze de neiging hebben om het meest zwartgallige scenario in te prijzen. Negen van de tien keer leidt het echter niet tot een nachtmerriescenario. Dat neemt niet weg dat beurshandelaren het liefst rust hebben, zodat zij hun strategie kunnen bepalen.

Wat moet je doen als belegger in tijden waar oorlog nu dagelijks het nieuws beheerst? Je kunt geen talkshow bekijken, allemaal gaan ze over de oorlog: M, Op 1, Jinek, WNL op zondag en Buitenhof. Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar eerdere heftige en min of meer vergelijkbare gebeurtenissen en de impact daarvan op de beurzen.

Vaak snel herstel van de beurs

Ook in het verleden hebben verschillende heftige gebeurtenissen geleid tot onzekere beurzen. Dit zijn er slechts een paar:

Al deze gebeurtenissen hebben geweld als gemene deler en in alle gevallen ging het om onrust tussen idealen, geloven of denkrichtingen. De historie leert ons dat financiële markten gemiddeld genomen vrij snel herstellen van gewapende conflicten en grote aanslagen, maar bij oorlogen duurt dit gemiddeld wat langer. De gevreesde ‘bear-markt’ (langdurig dalende beurzen) is er vaak niet, hoewel we daar op het moment van schrijven wel dichtbij zittten, en de beurzen worden weer ‘bullish’ (stijgende beurzen). Dat wil overigens niet zeggen dat het ook nu gebeurt met de oorlog in Oekraïne. Gegeven het al decennialang fungeren van Oekraïne als bufferstaat tussen het Westen en Rusland, lijkt het erop dat het conflict pas zal eindigen op het moment dat deze rol wordt hersteld. Want ook hier geldt natuurlijk de bekende regel, maar geeft wel houvast: resultaten uit het verleden ……… en de rest ken je vast.

Het grootste gevaar bij beleggen is emotie

Het grote gevaar van de oorlog voor de belegger lijkt niet zo zeer de oorlog zelf te zijn. Maar dat is de paniek die zorgt voor bepaalde emotionele beslissingen van de mensen. Waar het in Oekraïne voor de inwoners nu levensgevaarlijk is, verandert er bij ons voorlopig nog weinig in ons leven (behalve dat we zien dat prijzen van bijvoorbeeld gas en benzine hard stijgen en dat de inflatie veel hoger is dan het gemiddelde). Moet de Russische beer jou als belegger bang maken? Waar de Oekraïners fel tegenstand bieden aan de bezetters van hun land, is het slim om als belegger weerstand te bieden tegen je emotie. Koersen dalen, want handelaren stappen massaal uit en gaan een poosje cash om tijdig in te stappen en ook veel particulieren verkopen doordat ze zich laten leiden door emoties.

Wat moet je nu doen?

De vraag die nu rijst is: moet je iets veranderen aan je strategisch financieel plan waar je financiële situatie is beschreven? Als je persoonlijke situatie niet verandert, waarom zou je dan wel iets veranderen aan je strategie, aan je financiële planning?

Beleggen doe je bij ons altijd vanuit een financieel plan. Daarin hebben we een lange termijn strategie beschreven. Want beleggen zonder plan, is als cappuccino zonder melk. Het klopt niet. Het plan is gemaakt voor de toekomst en houdt rekening met stijgingen en dalingen op de beurzen. Dit is namelijk van alle tijden. Hieronder zie je een afbeelding met allerlei gebeurtenissen van de laatste decennia en hoe de beurs daarop reageerde. Bijvoorbeeld: de terroristische aanslag op 11 september. En recenter: de gevolgen van de coronapandemie op de beurs. Het valt op dat na heftige dalingen de beurzen snel herstelden. Kortom: om een goed resultaat te bereiken is rust belangrijk. Zorg altijd voor een solide buffer voor onvoorziene tegenvallers op de spaarrekening. Het geld dat je belegt heb je dan niet nodig op de korte termijn.

Om te bepalen of je wél iets moet doen, beantwoord dan de volgende vragen voor jezelf:

1. Heb je nu onverwacht geld nodig?
2. Is er een grote financiële tegenvaller?
3. Heb je je beleggingsdoelstelling bereikt?

Is het antwoord drie keer “nee”? Dan ben je oké. Je zit dus goed en je hoeft niks aan je beleggingsstrategie of je financieel plan te veranderen. Bij onze jaarupdate financiële planning bekijken we of je op koers zit om doelstellingen te realiseren en kunnen we samen bijsturen als dat nodig is.

Impact van crisis op korte en langere termijn

Een crisis maakt onrustig. Het raakt aan onze emotie en onze natuurlijk gedrag kent drie keuzes: vechten, vluchten of bevriezen. Vechten kunnen we niet in de situaties van crisis, het liefst rennen we hard weg en stil blijven zitten voelt erg onnatuurlijk. Maar als we rationeel kijken, dan kunnen we in zijn algemeenheid de impact van een crisis op korte en langere termijn als volgt beschouwen:

Impact op korte termijn (1 tot 2 maanden)

Op korte termijn zien we de volgende bewegingen:

• Het afbouwen van risico in financiële markten door onzekerheid, gevolgd door een herstel zodra de situatie duidelijker wordt.
• Tijdelijke tegenslag voor Europese ondernemers- en consumentenvertrouwen.
• De economie krijgt klappen. Het herstel van economische groei vertraagt en de vraag is of we een recessie krijgen.
• Enige verdere stijging van de energie-inflatie. De energietransitie heeft onverminderd aandacht.
• ECB en FED zullen voorzichtiger te werk gaan tijdens hun vergaderingen om eventuele renteverhogingen aan te kondigen.
• Politieke schok in wereld. Regeringen bereiden zich voor op een andere kijk op de wereld.

Impact op middellange termijn (3-12 maanden)

Op middellange termijn zien we over het algemeen de volgende trends bij een crisis:

• Markten keren meestal terug naar eerdere trends.
• Economische groei in Europa komt weer op schema voor sterk herstel.
• Inflatie blijft hoger door hogere energieprijzen.
• Monetair beleid keert terug naar het pad dat eerder waarschijnlijk leek.
• Geleidelijk toenemende economische problemen in Rusland als gevolg van de opgelegde sancties.
• Aanzienlijk sterkere politieke cohesie binnen de EU en de NAVO als reactie op Russische dreiging.

Impact op lange termijn (langer dan een jaar)

Op lange termijn zien we vaak een normalisatie.

• Geen significante impact op Europese groei.
• Snellere diversificatie weg van Russische olie en gas. De energietransitie wordt sneller vormgegeven.
• Meer uitgaven aan hernieuwbare energiebronnen (plus kernenergie).
• Meer militaire uitgaven in het westen. De budgetten van overheden worden verhoogd naar het afgesproken niveau binnen de NAVO.
• Geopolitieke impact hangt gedeeltelijk af van Amerikaanse verkiezingen in 2024.
• Geleidelijke verzwakking van de Russische economie die, net als de Sovjet-Unie voorheen, steeds meer achteropraakt.

Nu we dit weten, laten we dan eens kijken naar tips als je al een beleggingsportefeuille hebt. Of er over nadenkt om te gaan beleggen. Het klinkt misschien gek, maar dit is ook een mooi moment om in te stappen.

5 tips bij beleggen in oorlogstijd

Hoe moet je als belegger omgaan met de situatie in Oekraïne op instabiele beurzen? Hieronder geven we 5 korte tips.

#1: Verkoop niet in paniek al je beleggingen

Een bekende beurswijsheid is: zit stil als je geschoren wordt. Als je bij de kapper niet stil zit, wordt het niks met je nieuwe kapsel. Dat geldt bij beleggen ook. Bij plotselinge gebeurtenissen zoals een oorlog of pandemie herhaalt zich vaak hetzelfde patroon op de beurs: een hevige schrikreactie. Wereldwijd drukken beleggers tegelijk op de verkoopknop bij hun broker waardoor beurskoersen even scherp dalen als het eerste nieuws naar buiten komt. Als de eerste emoties naar verloop van tijd zijn gezakt, keert de rust op de aandelenbeurzen vaak terug en herstellen de koersen zich weer. Dit zagen we hierboven ook al. Laat je daarom niet verleiden om ook in paniek ‘uit de markt te gaan’ door je beleggingen te verkopen.

Het verleden wijst uit dat beleggers zelden gebaat zijn bij overhaaste verkoopbeslissingen. Wie verkoopt na een koersdaling loopt het risico om het daaropvolgende koersherstel mis te lopen. En dan kopen we weer als de koers veel hoger staat. Dan hebben we weer vertrouwen dat het goed komt. Beweeglijkheid en onzekerheid zijn onderdeel van beleggen. Dit is ook de reden waarom je op lange termijn een hoger rendement mag verwachten dan op een spaarrekening. Maar dan moet je wel meegaan in de beweging van de beurs en geen domme dingen doen.

# 2: Bedenk dat je belegt voor de lange termijn

In tijden van onrust is het belangrijk om te beseffen dat je belegt voor de lange termijn. Je hebt goed nagedacht over je doelstellingen en uitgangspunten. En jezelf de vraag gesteld waarom je wilt beleggen, hoe lang je wilt beleggen en met hoeveel geld je wilt beleggen. Het is nu zaak om de rust te bewaren en aan je plan vast te houden. Koersdalingen horen er op korte termijn nu eenmaal bij. Op lange termijn leveren aandelen gemiddeld zo’n 6 tot 7 procent per jaar aan rendement. Hierbij is ook rekening gehouden met negatieve tussentijdse periodes van oorlog en crisissen.

Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Maar het loont om rustig te blijven bij koersdalingen en je blik te focussen op de lange termijn. Resultaten uit de afgelopen 40 jaar laten 30 positieve beursjaren zien en in 10 jaren is het rendement negatief. Wie rustig blijft en zo lang mogelijk in de markt blijft, eventueel bijkoopt na een beursdaling, haalt uiteindelijk het hoogste rendement.

# 3: Profiteer van uitverkoop op de beurs

Beleg je al of beleg je nog niet, dan kun je ook profiteren van de huidige situatie. Beurskoersen staan nu een stuk lager dan aan het begin van het jaar. Je kunt daarom nu goedkoop bijstorten of starten met beleggen.

Mensen met spaargeld die nu nog niet beleggen, laten zich vaak afschrikken door onrust op de beurs. Zij zijn dan geneigd om toch nog even af te wachten met beleggen. Gevoelsmatig lijkt dat verstandig, maar het tegenovergestelde blijkt vaak het geval. Je weet immers niet waar het dieptepunt ligt, maar ook de top kun je niet voorspellen. Beurskoersen staan nu nog laag, maar dat kan snel omslaan als er weer vertrouwen ontstaat. En als particuliere belegger ben je dan altijd te laat. Je kunt de beurs niet timen. Wil je hierover meer lezen? Kijk dan eens naar dit blog over timing op de beurs. Jammer genoeg rennen we met z’n allen naar de Bijenkorf Driedaagse voor de uitverkoop. En als het uitverkoop is op de beurs, rennen we met z’n allen hard weg. Logica is ver te zoeken.

# 4: Spreiding is het toverwoord

Veel beleggers komen tijdens een crisis tot de conclusie dat ze niet goed spreiden. Ze zien portefeuille onevenredig hard dalen. Juist door te spreiden verlaag je het risico dat hoort bij beleggen. Je voorkomt dan bijvoorbeeld één aandeel of één land heel hard geraakt wordt door een crisis of oorlog. Als je een aandeel hebt gekocht, bijvoorbeeld Gazprom, dan zie je een zeer sterke daling. Beleg je in indexfondsen en ETF’s, dan spreid je jouw beleggingen op een goede manier om de risico’s te beperken. Bij de vermogensbeheerders waarmee wij samenwerken wordt alleen in indexfondsen en ETF’s belegd. Op die manier beleg je heel simpel in duizenden verschillende aandelen en obligaties. Zo loop je nooit het risico dat je vermogen in één klap heel hard kan dalen of zelfs kan verdampen.

#5: Nu mag je even struisvogelen

Elk uur, op elke zender en in elke krant gaat het over het conflict in Oekraïne. Dit, in combinatie met rode cijfers in je beleggingsportefeuille, kan je erg onrustig maken. Dit kan vervolgens leiden tot het nemen van overhaaste en onverstandige beleggingsbeslissingen.

Bij ons gaat een enkele keer de telefoon. Een klant aan de lijn die zich zorgen maakt. Maar de meeste mensen hebben we goed voorbereid op dalingen in hun portefeuille en zij gedragen zich als een struisvogel. Ze kijken niet naar hun portefeuille, houden zich aan de periodieke stortingen en ze weten immers als er iets is dat ze moeten weten, dan komen we in de lucht. En je belegt immers voor een langere periode. Het heeft weinig zin om je ongerust te maken over koersdalingen op korte termijn. Op de lange termijn is het altijd goed gekomen. Laat je niet afleiden door de onrust op de financiële markten!

Kriebelt het nog?

Twijfel je of de belegging nog bij je past of wil je weten wat de gevolgen zijn van dalingen en stijgingen op de beurs? Neem dan gerust contact op door het sturen van een e-mail of bel Sandra op 06-12126281. Je kunt ook op onze website kijken. In het deel Blog vind je meerdere artikelen over beleggen.

Webinar beleggen in oorlogstijd

We werken samen met meerdere vermogensbeheerders. Een van die vermogensbeheerder heeft eind februari een webinar gegeven die we je kunnen aanraden. Kijk het webinar van NNEK Vermogensopbouw terug: https://nnek.webinargeek.com/watch/replay/1346077/f2e60696882c3fc40e5aeffda4067884/.

Training: Samen beginnen met beleggen

Wij krijgen regelmatig vragen wanneer de training ‘Samen beginnen met beleggen’ wordt gelanceerd. We zijn druk met het opnemen van video’s en het ontwikkelen van andere leermiddelen. Het is lastig aan te geven wanneer de training beschikbaar komt, maar we sturen aan op deze zomer.

Heb je interesse, laat het weten want dan zetten we je op de lijst met geïnteresseerden en ben je er gelijk bij als het zover is. Laat ook vooral weten wat je zou willen leren en ook hoe door het sturen van een e-mail.

Opmerking: afbeeldingen zijn beschikbaar gesteld door NNEK Vermogensopbouw en is een van de vermogensbeheerders waarmee we samenwerken. Beleg je bij een vermogensbeheerder en kies je voor onze begeleiding? Het maakt ons niet uit waar je dat doet. Wij rekenen een vast vergoeding voor deze begeleiding.